Davis Cup: tussen hervormingen, kritiek en nationale cultuur
De Davis Cup, een mythische tenniskampioenschap opgericht in 1900, ging tijdens de eerste vier jaren van haar bestaan alleen tussen de Verenigde Staten en Groot-Brittannië. Ze ging geleidelijk open voor andere landen, eerst voor België, Frankrijk, Oostenrijk-Hongarije en Australazië (team van Australië en Nieuw-Zeeland).
Ze heeft in de loop der tijd verschillende evoluties doorgemaakt, met de komst van een Wereldgroep in de jaren tachtig en de huidige openstelling voor 159 landen.
Vanaf de jaren 2010 kende de competitie helaas ernstige onrust. Ze wordt steeds vaker gemeden door de topspelers, die er niet meer voor terugdeinzen om deze competitie over te slaan en hun enkelcarrière te verkiezen, in een kalender die al druk genoeg is.
Een hervorming die tot groot debat leidt
Er worden hervormingsvoorstellen gedaan tot aan het nieuwe format in 2019: einde van wedstrijden in best-of-five en de invoering van een finalefase op neutrale grond aan het einde van het jaar gedurende één week.
Deze hervorming valt echter allerminst in de smaak bij alle betrokkenen in de tenniswereld, met name bij degenen uit landen met een rijke geschiedenis in deze competitie.
Yannick Noah, captain van het Franse Davis Cup-team in 2018 toen de hervorming net was aangenomen, verklaarde: "Deze maatregel is te radicaal en zal naar mijn mening de ziel en de essentie zelf van de Davis Cup doden.
"Het geld beslist"
Voor mij wordt het een soort circus. De bestuurders waren verplicht een radicale beslissing te nemen omdat sommige spelers de geschiedenis van de Davis Cup zijn vergeten. Wanneer onze nummer 1 zegt dat zijn prioriteit bij de Davis Cup ligt, dan is dát de geest die had kunnen helpen om het evenement in zijn oorspronkelijke vorm te behouden.
Vanaf het moment dat sommige spelers er de voorkeur aan geven om demonstratietoernooien of evenementen met hogere vergoedingen te spelen, is dat hun keuze. De Davis Cup lijdt daaronder. Het is het geld dat beslist."
Maar hoewel al deze veranderingen de meeste tennisspelers pijn doen, blijft er een Davis Cup-cultuur bestaan, tussen mooie herinneringen voor ex-spelers en de wil om de liefde voor deze teamcompetitie, zo speciaal in een individuele sport, levend te houden.
DE DAVIS CUP ALS DRAGER VAN NATIONALE TROTS
Voor een topsporter is het vertegenwoordigen van zijn land vaak een grote eer. In tennis betekent het ook dat de verwachtingen die een bond in je stelt, worden waargemaakt.
Een speler kan zich ook overstijgen in de Davis Cup omdat hij een soort morele schuld tegenover zijn land voelt.
Al van jongs af aan hebben velen kunnen rekenen op concrete steun van hun bond: financiële hulp om naar juniorentoernooien te reizen, toegang tot moderne infrastructuren, nationale coaches, stages, medische begeleiding… Al die elementen vertegenwoordigen een belangrijke investering die ertoe heeft bijgedragen dat ze prof zijn geworden.
In ruil daarvoor wordt de Davis Cup een bevoorrecht moment om iets terug te geven aan de natie die hen heeft gedragen. Voor sommigen betekent spelen in de kleuren van hun land dat ze hun traject eren, degenen bedanken die in hen hebben geloofd en een systeem verdedigen dat hen de middelen gaf om de top te bereiken.
Een teamgeest in een individuele sport
De Davis Cup zorgt voor emoties die een speler niet ervaart tijdens reguliere toernooien. John Millman, die in 2018 toch Roger Federer had verslagen op de US Open om de kwartfinales te bereiken en het op te nemen tegen Novak Djokovic, verkoos zijn herinneringen aan de Davis Cup als de favoriete momenten uit zijn carrière.
In januari 2025 verklaarde hij in een exclusief interview met TennisTemple: "Ook al was het een heel bijzondere herinnering om Roger te verslaan in de vierde ronde van de US Open 2018, voor mij zijn de allerspeciaalste momenten eigenlijk die waarop ik mijn land heb mogen vertegenwoordigen. Ik heb de kans gehad om aan twee Olympische Spelen deel te nemen, in Rio en Tokio. Ik ben dol op die momenten, net als op de Davis Cup.
"Ik gaf de voorkeur aan de momenten waarop ik mijn land vertegenwoordigde"
Ik was erg vereerd en blij om deel uit te maken van dat team. Een idool als Lleyton Hewitt als captain hebben, was enorm bijzonder voor mij. En je bouwt echt een band op met de andere Australische tennissers tijdens die weken. Voor mij zijn de meest speciale momenten misschien wel die waarop ik het land kon vertegenwoordigen, maar het is duidelijk dat Roger verslaan op de US Open een enorme prestatie was, want hij is een van de grootste spelers aller tijden, en dan nog op zo’n belangrijk podium. Het was een opwindend moment voor mij, maar ik gaf de voorkeur aan de wedstrijden waarin ik mijn land vertegenwoordigde.
En ik denk dat het uniek is als je een Australische tennisser bent: je steunt echt op die relaties met de andere Australische spelers. Zoals ik al zei, we brengen zoveel tijd ver van huis door dat we heel close met hen worden. Daarom kom je in een team terecht met spelers met wie je heel hechte banden hebt gesmeed."
"De Davis Cup betekent alles voor mij"
Zoals Millman benadrukt, heeft de Davis Cup een heel bijzondere plaats in het hart van de Australiërs. Alex de Minaur heeft ook een speciale band met deze competitie; hij heeft het getal 109 boven zijn linkerborstspier getatoeëerd. Een getal dat voor hem een heel bijzondere betekenis heeft, omdat hij de 109e Australische speler is die zijn land in de Davis Cup vertegenwoordigt. In 2019 verklaarde hij, in uitspraken die werden overgenomen door L’Équipe: "Dit is de enige tatoeage die ik in mijn leven zal hebben. De Davis Cup betekent alles voor mij, dus heb ik hem net boven mijn hart laten zetten."
Met een bevolking van ongeveer 27 miljoen inwoners heeft Australië 28 keer de Davis Cup gewonnen. Het is een land dat veel grote tennissers heeft voortgebracht, zoals Rod Laver, Roy Emerson of recenter Lleyton Hewitt.
Australische spelers hebben vaak bijzonder sterke banden met elkaar, en dat is grotendeels te danken aan de geografie van hun land, zoals Millman uitlegde. Australië ligt geïsoleerd van de rest van de tenniswereld, en vrijwel alle belangrijke toernooien worden op tientallen vlieguren van huis gespeeld.
Al in de juniorencategorieën reizen ze samen, delen ze dezelfde eindeloze vluchten, dezelfde verre toernooireeksen en dezelfde aanpassingsperioden. Deze situatie creëert vanzelf een solidariteit: ze zoeken elkaar op, steunen elkaar en vormen een hechte kern om de afstand te trotseren. Deze kameraadschap smeedt een echte groepscultuur, die vervolgens terug te zien is in de Davis Cup, waar de Australiërs vaak de indruk geven meer dan alleen een team te zijn.
De Franse erfenis tegenover de hervorming
In Frankrijk is de Davis Cup-cultuur eveneens zeer sterk. Spelers zijn gewend om in teamverband te spelen, met name via de interclubs. De titel in Melbourne in 2001 tegen het Australië van Lleyton Hewitt zit nog steeds in het geheugen van veel Franse tennisliefhebbers. Arnaud Clément, destijds lid van het team, zei: "De avond in Melbourne na onze overwinning in 2001 zal de mooiste van mijn sportieve leven blijven".
De hervorming van de Davis Cup, die in 2018 werd aangenomen, was in die periode ook het onderwerp van veel kritiek.
Toch steunde de toenmalige voorzitter van de Franse tennisfederatie, Bernard Giudicelli, deze hervorming. Volgens hem is een terugkeer naar vroeger onmogelijk en is het huidige format een succes.
STEVE DARCIS, DAVIS CUP-HELD: WANNEER DE VLAG ZIJN TENNIS VERSTERKTE
Steve Darcis, de huidige captain van het Belgische Davis Cup-team, maakte in zijn enkelcarrière naam met zijn overwinning op Rafael Nadal op Wimbledon 2013, maar ook met zijn prestaties in de Davis Cup. De Belg had een bijzondere affectie voor deze competitie tijdens zijn loopbaan, toen de wedstrijden nog volgens het thuis/uit-principe werden gespeeld.
Darcis beslissend in de allesbeslissende ontmoetingen
Wat hij in het bijzonder leuk vond, was de beslissende wedstrijd bij 2-2, waarin de nummers 2 van elk team tegen elkaar speelden om het beslissende punt binnen te halen, synoniem aan de overwinning. Tot aan zijn nederlaag tegen Lucas Pouille tijdens de triomf van de Fransen in 2017, had hij in deze beslissende duels een balans van 5-0.
In totaal won hij 22 wedstrijden en verloor er 12. Zijn mooiste overwinning is waarschijnlijk die tegen Alexander Zverev in 2017, op de indoorbanen van Frankfurt. De Belg won er met 2-6, 6-4, 6-4, 7-6 en droeg in grote mate bij aan de Belgische opmars naar de finale dat jaar.
De cultuur van de Davis Cup
Na zijn overwinning op Zverev, die op dat moment 22e van de wereld stond, benadrukte Darcis het specifieke karakter van de Davis Cup: "Het grote verschil is dat wij een team hadden, terwijl Duitsland individualiteiten had.
Het is waar dat mijn ervaring me heel erg heeft geholpen. Alexander Zverev zal op een dag Top 5 worden, maar hij moet nog leren wat het betekent om Davis Cup te spelen."
Een nieuw format dat hij zonder aarzeling bekritiseert
Als huidige captain van het Belgische team geeft Darcis die teamcompetitie-cultuur nu door aan zijn spelers, ook al staat het huidige format van de Davis Cup hem sterk tegen en aarzelde hij niet om het te bekritiseren tijdens een persconferentie op de Final 8 van 2025.
"Voor mij bestaat de Davis Cup niet echt meer, ik vind dat het format echt walgelijk is."
DE GEEST VAN EEN EEUWIGE COMPETITIE
Los van de recente polemieken en de veranderingen die haar identiteit hebben door elkaar geschud, blijft de Davis Cup een aparte competitie in het tennislanschap. Ze steunt op een meer dan honderdjarige geschiedenis, op generaties spelers die zijn opgegroeid met de droom om hun kleuren te verdedigen, en op emoties die het individuele circuit nooit helemaal zal kunnen reproduceren.
Of het nu gaat om het gevoel je land iets terug te geven, de kracht van het collectief in een individuele sport, of de quasi-broederlijke band die sommige naties, zoals Australië, weten te smeden, de Davis Cup blijft unieke momenten opleveren. De exploten van spelers als Steve Darcis, Alex de Minaur of de Franse helden van Melbourne 2001 getuigen van die blijvende vlam, zelfs als het format verandert.
Zolang spelers dat shirt blijven beschouwen als een eer en een verantwoordelijkheid, zolang supporters zich blijven herkennen in deze nationale duels, zal de geest van de Davis Cup overleven. Misschien is haar gezicht veranderd, maar haar ziel is ze waarschijnlijk nog niet helemaal kwijtgeraakt.
Davis Cup: tussen hervormingen, kritiek en nationale cultuur 
De paradox die het tennis verdeelt: tussen uitgeputte spelers en een verzadigde kalender maar steeds meer exhibities 
Opleiding van toekomstige kampioenen: focus op de neergang van het Franse publieke model tegenover de privé-academies 
Is padel een bedreiging voor tennis? Een duik in de revolutie die de gevestigde orde door elkaar schudt