Tennis: de weinig bekende waarheden over het tussenseizoen, tussen rust, stress en fysieke overleving
Elk jaar, wanneer de spotlights doven na de laatste toernooien van de ATP- en WTA-kalender, begint er een andere wedstrijd.
Die wordt gespeeld in vliegtuigen, in verlaten krachtruimtes, op verre stranden of in privé-trainingscentra. Het is die van het tussenseizoen, een periode die even kort als cruciaal is, waarin de toekomstige prestaties worden gesmeed – of juist verzwakt.
Lang gezien als een simpele adempauze, is het tussenseizoen uitgegroeid tot een grote strategische uitdaging. Tussen fysieke recuperatie, mentale ontlading, specifiek werk en sportieve planning lijkt het vandaag op een delicate puzzel waarbij elk stukje de koers van een seizoen, of zelfs van een carrière, kan veranderen.
In dit dossier leggen we uit hoe deze winterpauze in de praktijk echt wordt opgebouwd. Een bepalend moment, vaak onbekend, soms onderschat, maar altijd beslissend.
Een levensnoodzakelijke behoefte: waarom het tussenseizoen onmisbaar is geworden
De kalender van de ATP- en WTA-tour is een van de meest uitputtende in de topsport. Toernooien volgen elkaar in sneltempo op, de reizen stapelen zich op, wedstrijden rekken zich uit, soms bij extreme temperaturen.
Het lichaam incasseert, referentiepunten verdwijnen van week tot week, en de vermoeidheid – zowel fysiek als mentaal – nestelt zich duurzaam.
Voor veel spelers is het tussenseizoen de enige opening in deze helse race. Maar die wordt vaak tot een minimum herleid, opgeofferd aan late evenementen zoals de finales van de Davis Cup of Billie Jean King Cup, of eindejaarsexhibities.
Onderzoek in fysieke voorbereiding herinnert ons eraan: een slecht verteerd seizoen verhoogt drastisch het risico op blessures, chronische vermoeidheid en niveauverlies. Zonder echte onderbreking brokkelen de prestaties sneller af dan men denkt.
De inzet van een goed beheerde pauze is drievoudig: fysiek herstellen, mentaal regenereren en de fundamenten heropbouwen voor het nieuwe seizoen. Sommige spelers zeggen het zonder omwegen: een totale ontkoppeling van 10 tot 15 dagen is soms de enige manier om opnieuw zin te krijgen in tennis en in het dagelijkse leven.
De drie grote fasen van het tussenseizoen: een schema dat zich aanpast aan elke speler
Hoewel geen enkel model universeel is, wordt het tussenseizoen van profs in grote lijnen gestructureerd door drie fasen.
Fase 1: de totale stop
Trainers, zeker in Frankrijk, raden vaak een volledige stop van 10 tot 15 dagen aan, zonder racket, zonder fitnesszaal en soms zelfs zonder intensieve fysieke activiteit. Dit is het moment waarop spelers „alles loslaten”, op vakantie gaan, tijd doorbrengen met familie, van omgeving veranderen.
Recente voorbeelden:
– Carlos Alcaraz trekt graag naar de Balearen, naar huis, om zijn naasten terug te zien en uit de mediabubbel te stappen.
– Novak Djokovic tankte bij in een van de duurste resorts ter wereld: Amanyara, op de Turks- en Caicoseilanden (Caraïben).
– Aryna Sabalenka verbleef in een luxehotel op de Malediven.
– Jannik Sinner gaat graag naar Dubai, zodat hij meteen kan aansluiten bij zijn voorbereiding op het seizoen.
Deze stop is essentieel: ze laat het lichaam toe microtrauma’s te wissen, de spieren te herstellen en het hoofd uit de competitietunnel te halen.
Fase 2: de zachte en geleidelijke hervatting
Zodra de stop verteerd is, starten de spelers de motor weer voorzichtig op. Joggen, fietsen, zwemmen, mobiliteit, core stability: het idee is om uithouding, algemene kracht en weerbaarheid te heropbouwen zonder het lichaam te bruuskeren.
Blessurepreventie staat centraal in deze fase. Oefeningen voor mobiliteit en versterking van de romp en schouders – zones die in tennis bijzonder worden belast – krijgen extra aandacht.
Fase 3: het specifieke en intensieve werk
Wanneer het lichaam „klaar” is, begint de meest veeleisende fase.
Deze combineert gerichte fysieke voorbereiding (snelheid, explosiviteit, wendbaarheid, intervaltraining, plyometrie) met de terugkeer van het racket en diepgaand technisch en tactisch werk. Het is vaak het enige moment van het jaar waarop een speler zijn voetenwerk, opslag of tactische organisatie grondig kan bijsturen.
Tegelijkertijd scherpt het team de doelstellingen aan: ranking, fysieke progressie, aanpassingen in de kalender, planning van belastingperiodes en rustmomenten.
Wat de profs echt doen: tussen totale rust en intensieve voorbereiding
Achter de officiële boodschappen schuilen zeer uiteenlopende praktijken.
Alexander Zverev geeft bijvoorbeeld toe dat hij zich na het seizoen maar heel weinig rustdagen gunt. Voor hem maakt de fitnesszaal „deel uit van de vakantie”. Een aanpak die lijnrecht tegenover die staat van spelers die, mentaal of fysiek uitgeput, alles inzetten op een totale ontkoppeling.
Maar fysieke trainers zijn het over één punt eens: een zware werkblok heeft alleen zin als de recuperatie gerespecteerd wordt. Omgekeerd kan een te lange pauze ritme, gevoel en spiergeheugen doen verdwijnen. De dosering is dus uiterst fijn.
De permanente puzzel: de dilemma’s die het tussenseizoen bemoeilijken
Het tussenseizoen zit vol moeilijk oplosbare tegenstellingen.
Enerzijds is er rust nodig om het lichaam, de motivatie en de mentale gezondheid te beschermen. Anderzijds is dit de enige periode waarin men kan vooruitgang boeken, in de diepte werken en de achterstand inhalen die tijdens het jaar is opgebouwd.
Het mentale aspect speelt een grote rol. Spelers moeten het hoofd leegmaken terwijl ze vaak worden gevraagd door sponsors, media-verplichtingen of lucratieve exhibities.
Daar komt nog de onzekerheid van de kalender bij, die soms tot laat in het jaar wordt aangepast, wat de planning nog complexer maakt.
Een tussenseizoen in verandering: naar meer globale benaderingen
Het moderne tennis, fysiek en mentaal intenser, doet de methodes evolueren. Tussenseizoenen omvatten tegenwoordig een globale aanpak: techniek, fysiek, tactiek, maar ook mentaal.
Blessurepreventie is centraal komen te staan, zeker om een lange carrière mogelijk te maken in een sport waarin slijtage alomtegenwoordig is.
Ten slotte heeft individualisering zijn intrede gedaan. Elke speler bouwt, afhankelijk van leeftijd, afgelopen seizoen, vermoeidheid, doelstellingen of speelstijl, een tussenseizoen op maat.
Zo kondigde Caroline Garcia destijds aan dat ze haar seizoen zou inkorten wegens extreme vermoeidheid en een „toxische mindset”. Een keuze die haar, naar eigen zeggen, toeliet haar voorbereiding (tussenseizoen) te herzien om het jaar erop nog beter voorbereid aan de start te staan.
De grenzen: wat we nog slecht kennen
Er bestaat een waaier aan publieke studies over de ideale duur van een pauze of over de precieze effecten van de verschillende tussenseizoenmodellen. De aanbevelingen verschillen echter sterk van trainer tot trainer, en zelfs van fysieke coach tot fysieke coach.
Externe beperkingen – sponsors, media, exhibities – verkleinen soms de speelruimte, en veel spelers balanceren voortdurend tussen opgebouwde vermoeidheid, prestatiedruk en de noodzaak om hun gezondheid te bewaren.
Een sleutelmoment, kwetsbaar en beslissend
Het tussenseizoen is noch een simpele pauze, noch een luxe. Het is een scharniermoment waarin een deel van het volgende seizoen wordt beslist, soms zelfs een deel van de carrière.
Goed beheerd wordt het een springplank: het laat toe de hervatting aan te pakken met energie, mentale helderheid en stevige fundamenten. Slecht beheerd, of te kort, opent het de deur naar oververhitting, gebrek aan motivatie, blessures of een geleidelijke erosie van het spelniveau.
In wezen is het tussenseizoen een onthuller. Het meet het vermogen van een speler om naar zijn lichaam te luisteren, zichzelf te kennen, met druk om te gaan, intelligent te plannen en zichzelf opnieuw uit te vinden.
Een discrete periode, vaak onzichtbaar voor het grote publiek, maar die veel meer dan men denkt de rest van het seizoen bepaalt. De kampioenen weten het: vaak is het juist daar, ver weg van de baan, dat alles wordt beslist.
Welke toekomst voor het tussenseizoen?
Wat als het tussenseizoen de komende jaren van gezicht zou veranderen?
Tussen een overvolle kalender, toenemende druk en steeds extremere fysieke eisen hebben sommige actoren in het tennis het al over de noodzaak van een diepe hervorming.
Een echte hertekening van de kalender, een regulering van winterse exhibities of zelfs de invoering van een officiële pauze zouden deze kwetsbare periode kunnen omvormen tot een echte fase van wederopbouw.
Tennis: de weinig bekende waarheden over het tussenseizoen, tussen rust, stress en fysieke overleving 
Wat als tennis zijn ziel verliest? De kwestie van robotarbitrage, tussen traditie en ontmenselijkte moderniteit 
Dossiers - Saoedi-Arabië, blessures, oorlog en business: de fascinerende achterkant van tennis onthuld door TennisTemple 
Davis Cup: tussen hervormingen, kritiek en nationale cultuur